Ένα υγιές παιδικό στόμα αποτελεί τη βάση για ένα υγιές στόμα ενήλικα, τονίζουν οι οδοντίατροι και συμβουλεύουν τους γονείς ότι το βούρτσισμα των δοντιών των παιδιών πρέπει να αρχίζει από τη στιγμή που το πρώτο δόντι κάνει την εμφάνισή του.
Όπως τόνισε ο Καθηγητής της Παιδοδοντιατρικής στο ΕΚΠΑ, Κωνσταντίνος Ουλής, σε ημερίδα του Οδοντιατρικού Συλλόγου Πειραιώς με θέμα την «Παιδοδοντιατρική», τα μωρά στην ηλικία των 6 μηνών εμφανίζουν τα νεογιλά, πρώτα τους δόντια. Οι γονείς πρέπει να ξεκινήσουν από αυτή την ηλικία να τα καθαρίζουν σωστά, αρχικά με μία βρεγμένη γάζα και μετά το πρώτο έτος με μία μαλακή παιδική οδοντόβουρτσα δύο φορές την ημέρα, πρωί και βράδυ. Όσο πιο νωρίς αρχίσει το καθάρισμα των δοντιών του παιδιού, τόσο πιο εύκολα θα του γίνει καθημερινή συνήθεια για την υπόλοιπη ζωή του.
Απαραίτητη είναι και η πρώτη επίσκεψη στον οδοντίατρο, η οποία πρέπει να γίνει πριν από τα πρώτα γενέθλια του μωρού. Σύμφωνα με τον κ. Ουλή, «οι περισσότεροι γονείς δεν γνωρίζουν πότε πρέπει να ξεκινήσουν το βούρτσισμα των δοντιών των παιδιών τους ή τι είναι η τερηδόνα θηλασμού και γι’ αυτό καλό είναι να επισκέπτονται τον οδοντίατρο με την ανατολή του πρώτου δοντιού και το αργότερο στην ηλικία του ενός έτους. Κατά την πρώτη επίσκεψη, ο οδοντίατρος ελέγχει τη στοματική και περιστοματική περιοχή στο μωρό, εκπαιδεύει τους γονείς ως προς τις συνήθειες καλής στοματικής υγιεινής και της σωστής διατροφής όλης της οικογένειας και τους ενημερώνει τι μπορεί να προκαλέσει στο μωρό τερηδόνα».
Βασική αιτία για τη δημιουργία της πρώιμης τερηδόνας της νεογιλής οδοντοφυϊας είναι η «εισβολή» στο στόμα του βρέφους το μικρόβιο της τερηδόνας που είναι ο στρεπτόκοκκος(s. mutans). Η μετάδοση του μικροβίου συμβαίνει κυρίως από τη μητέρα στο παιδί και το μικρόβιο αυτό για να επιβιώσει χρειάζεται ζάχαρη. Όπως τόνισε ο κ. Ουλής, «η κατάσταση του στόματος της μητέρας σχετίζεται άμεσα με την ανάπτυξη τερηδόνας στο παιδί και όσο περισσότερη ζάχαρη καταναλώνει το παιδί τόσο περισσότερο αυξάνεται η πιθανότητα να παρουσιάσει τερηδόνα».
Επιπλέον, την εμφάνιση τερηδόνας βρεφικής ηλικίας ευνοούν ο μητρικός θηλασμός και η παρατεταμένη χρήση μπιμπερό, που περιέχει γάλα ή ζαχαρώδη ροφήματα. Η χρήση του μπιμπερό πρέπει να διακόπτεται στην ηλικία των 12-14 μηνών και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει το παιδί να κοιμάται με μπιμπερό. Οι μητέρες που θηλάζουν και μετά την ανατολή των πρώτων νεογιλών δοντιών πρέπει να καθαρίζουν προσεκτικά –κυρίως το βράδυ- τα δόντια του παιδιού από τα υπολείμματα γάλακτος.
Ο κίνδυνος τερηδόνας είναι μεγαλύτερος το βράδυ καθώς μειώνεται η έκκριση σάλιου, το οποίο λειτουργεί προστατευτικά στο στόμα και τα δόντια, με αποτέλεσμα η επίδραση των οξέων να είναι ακόμη πιο καταστροφική την ώρα του ύπνου. «Το τάισμα του μωρού πρέπει να γίνεται όταν το βρέφος είναι ξύπνιο και να κοιμάται με καθαρά δόντια» υπογράμμισε ο κ. Ουλής και σημείωσε πως «τα νεογιλά δόντια είναι το ίδιο σημαντικά με τα μόνιμα και η παραμέλησή τους με το πρόσχημα της αλλαγής τους είναι λάθος. Η υγεία των νεογιλών δοντιών εγγυάται σε μεγάλο βαθμό την υγεία των μόνιμων. Τα παιδικά δόντια διατηρούν τους χώρους που θα χρειαστούν τα μόνιμα δόντια και συμβάλλουν στη σωστή ανάπτυξη των γνάθων».
Τα τερηδονισμένα νεογιλά δόντια δημιουργούν ένα μολυσμένο περιβάλλον στο στόμα, το οποίο μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στη γενική υγεία του παιδιού, καθώς μπορεί να δημιουργηθούν φλεγμονές και αποστήματα που θα ταλαιπωρήσουν αρκετά το παιδί. Πολλές φορές δε τα χαλασμένα δόντια προκαλούν διαταραχές στη διατροφή του παιδιού ή μπορούν να προκαλέσουν ορθοδοντικές ανωμαλίες στα μόνιμα δόντια, ενώ το πρόωρο χάσιμο των δοντιών μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στην ομιλία. Μάλιστα σοβαρά οιδήματα μπορεί να προκαλέσουν μέχρι και απόφραξη της αναπνευστικής οδού και να οδηγήσουν το παιδί ακόμη και στο νοσοκομείο.
Οι οδοντίατροι του Οδοντιατρικού Συλλόγου Πειραιώς συνιστούν στους μελλοντικούς γονείς: Να διατηρούν οι ίδιοι σε υψηλό επίπεδο τη στοματική τους υγεία ώστε να μη μεταδίδουν στο νεογέννητο παιδί τους παθογόνα μικρόβια και να φροντίζουν τα νεογιλά δοντάκια των παιδιών τους βουρτσίζοντάς τα 2 φορές την ημέρα με φθοριούχο οδοντόκρεμα από την ηλικία των 6 μηνών.
Τραυματισμός δοντιών
Ο τραυματισμός των δοντιών είναι πολύ συχνός στην παιδική ηλικία –κυρίως στα αγόρια- και οφείλεται σε πτώσεις των παιδιών, σε παιχνίδια και αθλήματα, σε επιληπτικές κρίσεις, ξένα σώματα και αυτοκινητικά ατυχήματα. Η έγκαιρη όμως και σωστή αντιμετώπιση βελτιώνει την πρόγνωση του δοντιού και περιορίζει την εμφάνιση ανεπιθύμητων συνεπειών, όπως ανέφερε στην ημερίδα του ΟΣΠ ο Νικόλαος Λυγιδάκης, Υφηγητής Παιδοδοντιατρικής του Πανεπιστημίου Leeds.
Σύμφωνα με τον ίδιο, όταν βγει, έπειτα από τραυματισμό, από τη θέση του ένα παιδικό δόντι δεν το βάζουμε πίσω στη θέση του. Πηγαίνουμε βέβαια στον παιδοδοντίατρο που θα αποφασίσει πως θα αντιμετωπίσει το περιστατικό. Ο στόχος της αποκατάστασης των νεογιλών δοντιών είναι η αποκατάσταση της λειτουργικότητας, η διατήρηση του χώρου και η διατήρηση της υγείας του πολφού και του περιοδοντίου με απουσία πόνου και φλεγμονής. Επίσης, η πρόληψη τερηδονισμού παρακειμένων μόνιμων δοντιών και η βελτίωση της ποιότητας ζωής των μικρών ασθενών.
Από την άλλη όταν βγει, έπειτα από τραυματισμό, από τη θέση του ένα μόνιμο δόντι πρέπει να ακολουθήσουμε τα παρακάτω βήματα: βρίσκουμε το δόντι, το ξεπλένουμε με κρύο νερό (χωρίς να πιάσουμε τη ρίζα του) και το βάζουμε ξανά στη θέση του στο στόμα και το κρατάμε σταθερό με μία γάζα. Αν δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό, βάζουμε το δόντι μέσα σε κρύο γάλα ή νερό και πηγαίνουμε αμέσως στον κοντινότερο παιδοδοντίατρο.
Αν σπάσει ένα κομματάκι του δοντιού και δεν έχουμε ολική απόσπαση από τη θέση του, διατηρούμε το σπασμένο κομμάτι σε νερό. Ο παιδοδοντίατρος μπορεί να συγκολλήσει το σπασμένο κομμάτι ή αν αυτό δεν είναι εφικτό, να συμπληρώσει το έλλειμμα με υλικά (σύνθετες ρητίνες) που μιμούνται εξαιρετικά τους οδοντικούς ιστούς με πολύ καλό αισθητικό αποτέλεσμα.
Προστατευτικοί νάρθηκες
Μεγάλο κίνδυνο για τραυματισμούς στα δόντια έχουν τα παιδιά με έντονη πρόταξη των δοντιών και εκείνα που ασχολούνται συστηματικά με αθλήματα. Έτσι, τα μέλη του Οδοντιατρικού Συλλόγου Πειραιώς συνιστούν σε όλα τα παιδιά με έντονη αθλητική δραστηριότητα τη χρήση ειδικών ναρθήκων, καθώς και έγκαιρη διόρθωση ορθοδοντικών προβλημάτων πρόταξης των μπροστινών άνω δοντιών.
«Ο οδοντίατρος μπορεί να κατασκευάσει ατομικούς προστατευτικούς νάρθηκες οι οποίοι ταιριάζουν στο στόμα κάθε παιδιού, ενώ νάρθηκες μπορούν να κατασκευαστούν και για τα παιδιά που κάνουν ορθοδοντική θεραπεία και φοράνε σιδεράκια» επισημαίνουν τα μέλη του ΟΣΠ.