Δέκα μύθοι για το ασφαλιστικό
Γράφει ο Καθηγητής Φυσικής Αγωγής Σταύρος Λιλόγλου
Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που απασχολεί την Ελληνική κοινωνία , είναι αυτό του «ασφαλιστικού» , στο οποίο παρατηρείται μια «ασύμμετρη» ένταση , από πλευράς κυβέρνησης για την επίλυση του. Η ένταση με την οποία γίνεται η επίκληση του «ασφαλιστικού προβλήματος», τα σχεδιαζόμενα μέτρα, αλλά κυρίως ο ιδεολογικός μονόδρομος στον οποίο αναζητούνται οι «λύσεις», βασίζονται σε 10 μύθους, Συγκεκριμένα σε ερεύνα της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία» διαπιστώνονται οι παρακάτω αναλήθειες:
Γράφει ο Καθηγητής Φυσικής Αγωγής Σταύρος Λιλόγλου
Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που απασχολεί την Ελληνική κοινωνία , είναι αυτό του «ασφαλιστικού» , στο οποίο παρατηρείται μια «ασύμμετρη» ένταση , από πλευράς κυβέρνησης για την επίλυση του. Η ένταση με την οποία γίνεται η επίκληση του «ασφαλιστικού προβλήματος», τα σχεδιαζόμενα μέτρα, αλλά κυρίως ο ιδεολογικός μονόδρομος στον οποίο αναζητούνται οι «λύσεις», βασίζονται σε 10 μύθους, Συγκεκριμένα σε ερεύνα της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία» διαπιστώνονται οι παρακάτω αναλήθειες:
1. Επίλυση του ασφαλιστικού. Το πρόβλημα δεν έχει μόνο μία πτυχή, αυτή των εσόδων. Ταυτόχρονα είναι συνδεδεμένο και με την υπόλοιπη οικονομική και κοινωνική ζωή. Η κυβέρνηση όμως δεν επιδεικνύει την ίδια επιμονή ή βιασύνη για την επίλυση του προβλήματος της ανεργίας και της ανάπτυξης, παράγοντες που επίσης επηρεάζουν το ασφαλιστικό σύστημα. Και αυτό γιατί αυτοί που αναζητούν «οριστικές λύσεις» κρύβουν ότι θέλουν να μειώσουν την έκταση του δημοσίου τομέα και των δαπανών-υποχρεώσεων του προϋπολογισμού.
2. Κίνδυνος για τις συντάξεις. Οι αποδοχές των συνταξιούχων είναι εγγυημένες από το Σύνταγμα και υπό αυτή την έννοια περισσότερο κινδυνεύουν οι προσδοκώμενες συντάξεις από τα ιδιωτικά ασφαλιστήρια ή τις μετοχές και τη σύνδεση των συντάξεων με την επιχείρηση (εργοδότη). Κάτι που συνέβη με την αμερικανική Enron, η οποία κατέρρευσε και οι εργαζόμενοι όχι μόνο έχασαν την εργασία τους αλλά και τις συντάξεις τους. Βεβαίως δεν είναι εγγυημένο το ύψος των αποδοχών αυτών. Αλλά όποια κυβέρνηση επιχείρησε σημαντικές παρεμβάσεις σε αυτό το επίπεδο ηττήθηκε στις δυο εκλογικές αναμετρήσεις που ακολούθησαν (η Ν.Δ. το 1993 και το 1996, το ΠΑΣΟΚ το 2004 και φέτος).
3.Υψηλές παροχές. Το 71% των συντάξεων του ΙΚΑ είναι κάτω από τα 600 ευρώ, ενώ η συντριπτική πλειονότητα των συνταξιούχων του ιδιωτικού τομέα παίρνει τη βασική σύνταξη (463 ευρώ), η οποία κυμαίνεται κάτω από το όριο της φτώχειας. Το 85% των συνταξιούχων γενικά δεν έχει 1.000 ευρώ το μήνα σύνταξη. Όμως υφίσταται πλαφόν, το τετραπλάσιο του μέσου ατομικού ΑΕΠ του 1991 συν την εισοδηματική πολιτική, και αυτό φτάνει τα 2.600 ευρώ. Βεβαίως, κάποιοι παίρνουν και υψηλότερες συντάξεις όπως οι δικαστικοί, οι οποίοι συνέδεσαν τις αποδοχές τους με του προέδρους ειδικών Σωμάτων (επιτροπών) του Δημοσίου ή οι διευθυντές και τμηματάρχες οι οποίοι παίρνουν χαριστικά τον βαθμό ένα μήνα πριν συνταξιοδοτηθούν.
4. Δημογραφικό. Μπορεί σε κάθε Ελληνίδα να αντιστοιχούν λιγότερα από 2 παιδιά, ενώ απαιτούνται περισσότερα από 2,1 για την ανανέωση του πληθυσμού, αλλά αν εξαιρέσουμε τους εθνικοπατριωτικούς λόγους και με στενά οικονομικούς όρους (αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης, διαθέσιμα χέρια κ.ά.) ο ενεργός πληθυσμός έχει αυξηθεί κατά 1 εκατ. μετανάστες. Αν αυτοί οι εργαζόμενοι ενταχθούν στην ασφάλιση, τα οικονομικά των ταμείων δεν θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα εσόδων μέχρι το 2030.Από την άλλη πλευρά, τα ταμεία πληρώνουν ανέλεγκτα πλασματικές συνταγές, «μαϊμού» φάρμακα, υπέρογκες εξετάσεις, ενώ το υπουργείο Ανάπτυξης εγκρίνει κάθε αίτημα αναπροσαρμογής που καταθέτουν οι εισαγωγείς φαρμάκων. Ο υπουργός Απασχόλησης κ. Β. Μαγγίνας έχει παραδεχτεί ότι οι ξένοι οίκοι που καλούνται να καταθέσουν προτάσεις για το ασφαλιστικό και βρίσκονται μπροστά στον όγκο των συνταγών και των εξετάσεων πιστεύουν ότι έχουν να κάνουν με χώρα που έχει πληθυσμό 38 εκατομμυρίων.
5. Αναλογιστικό έλλειμμα. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υπολογίζει, και ο κ. Αλογοσκούφης ασμένως δέχεται, ότι το κρυφό έλλειμμα του ασφαλιστικού το 2050 θα φτάσει τα 430 δισ. ευρώ, δηλαδή το 200% του ΑΕΠ, ενώ σε 45 χρόνια θα απαιτείται το 13% (από ένα 25% συνολικά) του ΑΕΠ από τον προϋπολογισμό. Αντιθέτως, η αναλογιστική μελέτη του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ υπολογίζει σε 150 δισ. το έλλειμμα (το προβλεπτό 2035), από τα οποία τα 30 δισ. υπάρχουν. Κατά συνέπεια, αν η κυβέρνηση εφάρμοζε τους νόμους για την εισφοροδιαφυγή, αν πλήρωνε το 1% του ΑΕΠ από τον προϋπολογισμό στο ΙΚΑ (χρέος 3,2 δισ. την τελευταία 5ετία), αν τα αποθεματικά για μια 30ετία (1954-1984) δεν ήταν άτοκα κατατεθειμένα στην Τράπεζα της Ελλάδος και, κυρίως, αν προβλέπονταν νέοι πόροι μέσα από ήπιες παρεμβάσεις, ίσως η χρηματοδότηση του συστήματος να μην ετίθετο ως πρόβλημα.
6. Κίνητρα παραμονής. Και σήμερα υφίστανται κίνητρα παραμονής (3% επιπλέον στη σύνταξη πέραν του 65ου έτους και μέχρι το 67ο και αντίστοιχα ποσοστά πέραν της 35ετίας). Ωστόσο, ελάχιστοι στον ιδιωτικό τομέα παραμένουν στην εργασία, λόγω ανασφάλειας και απολύσεων. Αντιθέτως, μένουν στην εργασία τους οι καθηγητές πανεπιστημίου (67ο) για προφανείς λόγους, ενώ πιέζουν να έχουν αντίστοιχη ευχέρεια και οι δημόσιοι υπάλληλοι. Δηλαδή η παράταση του εργασιακού βίου είναι επιθυμητή μόνο από τους μονίμους υπαλλήλους. Παράλληλα, αυτό συμβάλλει στην αύξηση της ανεργίας των νέων και συμπιέζει την επετηρίδα.
7. Πρόωρες συντάξεις. Σε μεγάλο ποσοστό τις πρόωρες συντάξεις τις διαλέγουν οι επιχειρήσεις προκειμένου να μεταβιβάσουν στα ταμεία το εργατικό κόστος των ηλικιωμένων υπαλλήλων τους. Από αυτή τη διαδικασία, μεσοπρόθεσμα, οι συνταξιούχοι χάνουν, αφού δεν λαμβάνουν όλες τις μισθολογικές προαγωγές και κατά συνέπεια δεν παίρνουν την υψηλότερη σύνταξη.
8. Εθνική σύνταξη. Για να καταστήσει ελκυστική την επιχείρηση «μεταρρύθμισης» του ασφαλιστικού, η κυβέρνηση εισάγει και την, καινοφανή για το ελληνικό σύστημα, έννοια της εθνικής σύνταξης. Ομως αυτό ισχύει για το αμερικανικό ή το βρετανικό σύστημα και οδηγεί σε μια σύνταξη 400-450 ευρώ στην ηλικία των 65 ετών (συμβατικά όρια συνταξιοδότησης). Πέραν αυτής, θα ισχύει ένα ανταποδοτικό σύστημα που θα στηρίζεται σε επαγγελματικά ταμεία τα οποία θα δίνουν συντάξεις με βάση τις καταβληθείσες εισφορές. Δηλαδή το σχέδιο της κυβέρνησης είναι στην εθνική σύνταξη να εξαντλείται η κρατική συμμετοχή. Μια τέτοια εξέλιξη σημαίνει συμπίεση των μικρών και μεσαίων συντάξεων στα κατώτερα επίπεδα. Πόσο, μάλιστα, όταν προβλέπεται η εξαίρεση των αγροτών από την υπόθεση «εθνική σύνταξη», παρά το γεγονός ότι λαμβάνουν μόλις 275 ευρώ το μήνα από τον ΟΓΑ.
9. Ρύθμιση οφειλών. Η κυβέρνηση έχει να επιδείξει τρεις χαριστικές ρυθμίσεις οφειλών κατά την τελευταία τριετία (2005-7), μία δηλαδή ανά έτος. Αλλά αντί του κυβερνητικού ισχυρισμού ότι έτσι το ΙΚΑ θα εισπράξει ευχερέστερα χρήματα που εθεωρούντο οριστικά χαμένα, ίσχυσε το ακριβώς αντίθετο. Οι καθυστερημένες οφειλές των επιχειρήσεων προς το ίδρυμα εκτινάχτηκαν στα ύψη, ανέβηκαν από το 1,5 δισ. το 2003 στα 3,8 δισ., πολλαπλασιάζοντας τα οικονομικά προβλήματα του ασφαλιστικού.
10. Ατομική ευθύνη. Στόχος της «μεταρρύθμισης» είναι σημαντικό μέρος της συνταξιοδότησης να περάσει, όπως και η ευθύνη για το οικονομικά κατά την ενεργό περίοδο, από το σύνολο στο άτομο. Δηλαδή να ελαφρυνθεί ο προϋπολογισμός και τα δημόσια οικονομικά από τη συνταξιοδοτική δαπάνη. Η κυβέρνηση θέλει να στρέψει πελατεία από τα... αναξιόπιστα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης στις ιδιωτικές εταιρείες. Κατ' αυτό τον τρόπο, με ένα σμπάρο (μείωση συντάξεων) επιτυγχάνονται δύο νεοφιλελεύθερα τρυγόνια: ο περιορισμός του κοινωνικού κράτους και η υπερτροφοδότηση των επιχειρηματικών κερδών.