Από τον Σταύρο Λιλόγλου
Σήμερα 6 Δεκεμβρίου τιμούμε την μνήμη του Άγιου Νικόλαου.
Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ. στα Πάταρα της Λυκίας, από γονείς ευσεβείς και πλουσίους, την εποχή των αυτοκρατόρων Διοκλητιανου Μαξιμιανού και έτυχε επιμελημένης μόρφωσης. Όμως, σε νεαρή ηλικία έμεινε ορφανός και κληρονόμος μιας μεγάλης περιουσίας. Από πολύ νωρίς είχε αφιερωθεί στα Θεία, μετά την μετάβασή του στα Ιεροσόλυμα για να προσκυνήσει τον Τίμιο Σταυρό και τον Πανάγιο Τάφο. Όταν επέστρεψε στην πατρίδα του χειροτονήθηκε ιερέας στα Πάταρα. Στην αρχή αφιερώθηκε στον ασκητικό βίο κι έγινε ηγούμενος της Μονής Σιών στα Μύρα της Λυκίας. Όταν απεβίωσε ο τότε Αρχιεπίσκοπος Μύρων της Λυκίας, οι επίσκοποι, δια θεϊκής αποκαλύψεως, αναγόρευσαν Αρχιεπίσκοπο τον Νικόλαο.
Από την θέση αυτή ανέπτυξε έντονη δράση και επεξέτεινε τους αγώνες του για την προστασία των φτωχών και των απόρων ιδρύοντας νοσοκομεία και διάφορα φιλανθρωπικά ιδρύματα. Προικισμένος με υψηλό χριστιανικό φρόνημα, θάρρος και ζωτικότητα εμψύχωνε τους διωκόμενους από τους Ρωμαίους χριστιανούς διωκόμενος και εξοριζόμενος και ο ίδιος για τη στάση του αυτή.
Κατά τους διωγμούς του Διοκλητιανού υπέστη βασανιστήρια. Όταν όμως ανήλθε στον αυτοκρατορικό θρόνο ο Μέγας Κωνσταντίνος ελευθερώθηκαν όλοι οι χριστιανοί και έτσι ο Νικόλαος επανήλθε στο αρχιεπισκοπικό θρόνο.
Σύμφωνα με την παράδοση, ήταν προικισμένος με το χάρισμα της θαυματουργίας και έσωσε πολλούς ανθρώπους, και όσο ήταν εν ζωή αλλά και μετά την κοίμησή του.
Αναφέρονται πλείστα θαύματα του Αγίου όπως η απελευθέρωση των τριών στρατηλατών, θεραπείες νοσούντων και αποκαταστάσεις φτωχών μεταξύ των οποίων και η περίπτωση που έγινε πολύ γνωστή, παρά τη θέληση του Νικολάου, όταν ένας φτωχός οικογενειάρχης, που κατοικούσε στην περιοχή της πατρίδας του Αγίου, και δεν είχε χρήματα να προικίσει τις τρεις κόρες του, σκόπευε πάνω στην απελπισία του να τις στείλει να γίνουν πόρνες σε οίκο ανοχής, προκειμένου να εξασφαλίσει χρήματα. Όταν το έμαθε αυτό ο Νικόλαος, άρχισε να πηγαίνει μυστικά έξω από το σπίτι εκείνο τις νύχτες και να αφήνει σακούλια με χρήματα. Σε τρεις νύχτες εξασφάλισε την προίκα των τριών κοριτσιών, αφήνοντας 100 χρυσά νομίσματα στην κάθε μία.
Την τρίτη φορά όμως, ο πατέρας είχε παραφυλάξει για να δει ποιος ήταν ο άγνωστος ευεργέτης, κι αντιλήφθηκε τον Άγιο, που τον παρακάλεσε να μην το αποκαλύψει σε κανέναν. Έτσι, οι τρεις κόρες παντρεύτηκαν κι ο πατέρας μετανόησε για την πρόθεσή του.
Πάντα πρόθυμος να εγκαταλείψει τον Παράδεισο (σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση) και να συμπαρασταθεί σε οποιονδήποτε τον επικαλείται.
Πιστεύεται ότι έχει ειδική εξουσία όχι μόνο πάνω στη θάλασσα αλλά και πάνω στους ανέμους και τη βροχή « του Αγίου Νικολάου, που είναι της γης και του πελάου». Ο ευσεβής ναυτικός άναβε πάντα ένα κερί στον Άγιο πριν ξεκινήσει, για το καλό ταξίδι και ένα με την επιστροφή για τον καλό γυρισμό. Κομμάτι άρτου από την Αρτοκλασία που γίνεται στη γιορτή του Αγίου Νικολάου, καθώς και κόλλυβα διαβασμένα υπήρχαν πάντα στην καμπίνα του καπετάνιου μαζί με την εικόνα του. Αν τους έπιανε τρικυμία, σκορπούσαν στη θάλασσα λίγα κόλλυβα ή κομμάτι από τον άρτο και αυτή ημέρευε ( ή έτσι ήθελαν να πιστεύουν).
Στη Θράκη βούταγαν στη φουρτουνιασμένη θάλασσα και την ίδια την εικόνα του Αγίου για να κοπάσει (σύνδεση με τα αρχαία «πλυντήρια», αλλά και με το χριστιανικό έθιμο των Θεοφανίων)
Τέλος, είναι άπειρα τα καραβάκια (αφιερώματα θαλασσινών που κινδύνεψαν) που έχουν προσφερθεί στον Άγιο Νικόλαο και κρέμονται μπροστά από την εικόνα Του.
Υπήρχε, πάντοτε, στην καμπίνα του καπετάνιου κεράκι που είχαν πάρει από τον Επιτάφιο και το άναβαν για να κοπάσει το κύμα.
Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ. στα Πάταρα της Λυκίας, από γονείς ευσεβείς και πλουσίους, την εποχή των αυτοκρατόρων Διοκλητιανου Μαξιμιανού και έτυχε επιμελημένης μόρφωσης. Όμως, σε νεαρή ηλικία έμεινε ορφανός και κληρονόμος μιας μεγάλης περιουσίας. Από πολύ νωρίς είχε αφιερωθεί στα Θεία, μετά την μετάβασή του στα Ιεροσόλυμα για να προσκυνήσει τον Τίμιο Σταυρό και τον Πανάγιο Τάφο. Όταν επέστρεψε στην πατρίδα του χειροτονήθηκε ιερέας στα Πάταρα. Στην αρχή αφιερώθηκε στον ασκητικό βίο κι έγινε ηγούμενος της Μονής Σιών στα Μύρα της Λυκίας. Όταν απεβίωσε ο τότε Αρχιεπίσκοπος Μύρων της Λυκίας, οι επίσκοποι, δια θεϊκής αποκαλύψεως, αναγόρευσαν Αρχιεπίσκοπο τον Νικόλαο.
Από την θέση αυτή ανέπτυξε έντονη δράση και επεξέτεινε τους αγώνες του για την προστασία των φτωχών και των απόρων ιδρύοντας νοσοκομεία και διάφορα φιλανθρωπικά ιδρύματα. Προικισμένος με υψηλό χριστιανικό φρόνημα, θάρρος και ζωτικότητα εμψύχωνε τους διωκόμενους από τους Ρωμαίους χριστιανούς διωκόμενος και εξοριζόμενος και ο ίδιος για τη στάση του αυτή.
Κατά τους διωγμούς του Διοκλητιανού υπέστη βασανιστήρια. Όταν όμως ανήλθε στον αυτοκρατορικό θρόνο ο Μέγας Κωνσταντίνος ελευθερώθηκαν όλοι οι χριστιανοί και έτσι ο Νικόλαος επανήλθε στο αρχιεπισκοπικό θρόνο.
Σύμφωνα με την παράδοση, ήταν προικισμένος με το χάρισμα της θαυματουργίας και έσωσε πολλούς ανθρώπους, και όσο ήταν εν ζωή αλλά και μετά την κοίμησή του.
Αναφέρονται πλείστα θαύματα του Αγίου όπως η απελευθέρωση των τριών στρατηλατών, θεραπείες νοσούντων και αποκαταστάσεις φτωχών μεταξύ των οποίων και η περίπτωση που έγινε πολύ γνωστή, παρά τη θέληση του Νικολάου, όταν ένας φτωχός οικογενειάρχης, που κατοικούσε στην περιοχή της πατρίδας του Αγίου, και δεν είχε χρήματα να προικίσει τις τρεις κόρες του, σκόπευε πάνω στην απελπισία του να τις στείλει να γίνουν πόρνες σε οίκο ανοχής, προκειμένου να εξασφαλίσει χρήματα. Όταν το έμαθε αυτό ο Νικόλαος, άρχισε να πηγαίνει μυστικά έξω από το σπίτι εκείνο τις νύχτες και να αφήνει σακούλια με χρήματα. Σε τρεις νύχτες εξασφάλισε την προίκα των τριών κοριτσιών, αφήνοντας 100 χρυσά νομίσματα στην κάθε μία.
Την τρίτη φορά όμως, ο πατέρας είχε παραφυλάξει για να δει ποιος ήταν ο άγνωστος ευεργέτης, κι αντιλήφθηκε τον Άγιο, που τον παρακάλεσε να μην το αποκαλύψει σε κανέναν. Έτσι, οι τρεις κόρες παντρεύτηκαν κι ο πατέρας μετανόησε για την πρόθεσή του.
Πάντα πρόθυμος να εγκαταλείψει τον Παράδεισο (σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση) και να συμπαρασταθεί σε οποιονδήποτε τον επικαλείται.
Πιστεύεται ότι έχει ειδική εξουσία όχι μόνο πάνω στη θάλασσα αλλά και πάνω στους ανέμους και τη βροχή « του Αγίου Νικολάου, που είναι της γης και του πελάου». Ο ευσεβής ναυτικός άναβε πάντα ένα κερί στον Άγιο πριν ξεκινήσει, για το καλό ταξίδι και ένα με την επιστροφή για τον καλό γυρισμό. Κομμάτι άρτου από την Αρτοκλασία που γίνεται στη γιορτή του Αγίου Νικολάου, καθώς και κόλλυβα διαβασμένα υπήρχαν πάντα στην καμπίνα του καπετάνιου μαζί με την εικόνα του. Αν τους έπιανε τρικυμία, σκορπούσαν στη θάλασσα λίγα κόλλυβα ή κομμάτι από τον άρτο και αυτή ημέρευε ( ή έτσι ήθελαν να πιστεύουν).
Στη Θράκη βούταγαν στη φουρτουνιασμένη θάλασσα και την ίδια την εικόνα του Αγίου για να κοπάσει (σύνδεση με τα αρχαία «πλυντήρια», αλλά και με το χριστιανικό έθιμο των Θεοφανίων)
Τέλος, είναι άπειρα τα καραβάκια (αφιερώματα θαλασσινών που κινδύνεψαν) που έχουν προσφερθεί στον Άγιο Νικόλαο και κρέμονται μπροστά από την εικόνα Του.
Υπήρχε, πάντοτε, στην καμπίνα του καπετάνιου κεράκι που είχαν πάρει από τον Επιτάφιο και το άναβαν για να κοπάσει το κύμα.