Ύστερα από ένα χρόνο απεργιών κατά των μεταρρυθμίσεων και των περικοπών, η Ελλάδα ετοιμάζεται για περαιτέρω αναταραχές.
Η απόπειρα της σοσιαλιστικής κυβέρνησης να απελευθερώσει κάποια κλειστά επαγγέλματα, προκαλεί καταιγίδα διαμαρτυριών πολλών επαγγελματικών ομάδων, από τους ιδιοκτήτες ταξί έως τους αρτοποιούς.
Τον επόμενο μήνα αναμένεται να ψηφισθεί νομοθεσία που θα απελευθερώνει τουλάχιστον 150 μέχρι σήμερα κλειστά επαγγέλματα. Η νομοθεσία αυτή θα αποσύρει οριστικά κανονισμούς και διατάξεις που ρυθμίζουν μια σειρά από υπηρεσίες, από τα γεωγραφικά όρια, τις ελάχιστες αμοιβές, έως τον αριθμό των αδειών που εκδίδονται κάθε χρόνο.
Το κέντρο βάρους πέφτει σε μια σειρά βασικών τομέων, όπως είναι οι δικηγόροι, οι συμβολαιογράφοι, οι μηχανικοί, οι αρχιτέκτονες, κ.ά. όμως οι επιπτώσεις των μέτρων θα συνταράξουν το σύνολο της οικονομίας της χώρας.
Η Ελλάδα πάσχει εδώ και δεκαετίες από μια πληθώρα κανονισμών, και ξεπερασμένου προστατευτισμού, παράγοντες που πνίγουν την ανάπτυξη. Σύμφωνα με τα ισχύοντα σήμερα, τα φαρμακεία δικαιούνται έως και 30% κέρδος επί των πωλήσεων, κάτι που δημιουργεί αβάσταχτο βάρος τόσο στους καταναλωτές όσο και στο δημόσιο σύστημα υγείας. Παράλληλα, οι φαρμακοποιοί προστατεύονται από συγκεκριμένο ωράριο εργασίας, περιορισμένη έκδοση αδειών που βασίζεται στον συνολικό πληθυσμό, και το δικαίωμα να μεταβιβάζουν τις άδειες στα παιδιά τους. Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι πως η Ελλάδα διαθέτει υπερβολικό αριθμό φαρμακείων και ίσως τις υψηλότερες τιμές φαρμάκων στην Ευρώπη. Κατά κεφαλήν, η Ελλάδα έχει διπλάσια φαρμακεία από το Βέλγιο και την Ισπανία, και τρεις φορές περισσότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τους 45.000 περίπου δικηγόρους, οι οποίοι χάρη στη θεσμοθέτηση των ελάχιστων αμοιβών, εισπράττουν τις υψηλότερες αμοιβές στην Ευρώπη. Κάθε χρόνο περίπου χίλιοι νέοι δικηγόροι εισέρχονται στην αγορά εργασίας, και η Ελλάδα διαθέτει περισσότερους δικηγόρους, σε σχέση με τον πληθυσμό της, από ότι οι ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τους οικονομολόγους, οι νέες αυτές μεταρρυθμίσεις, που έρχονται ως συνέχεια της περσινής απελευθέρωσης του κλάδου των φορτηγών, θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν έως και €20 δισ. για την ελληνική οικονομία μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια. Το 10% δηλαδή του εθνικού ΑΕΠ. Πολλοί υποστηρίζουν πως τα νέα αυτά μέτρα θα βοηθήσουν την απασχόληση, θα προσελκύσουν ξένες επενδύσεις, και ίσως θα φρενάρουν τον χρόνια υψηλό πληθωρισμό της χώρας.
Τον περασμένο Μάιο η Ελλάδα απέφυγε τη χρεοκοπία εισπράττοντας €110 δισ. από την ΕΕ και το ΔΝΤ, με αντάλλαγμα τη λήψη μέτρων για μείωση του ελλείμματος και τη γενική αναμόρφωση της πλήρως ελεγχόμενης οικονομίας της. Από τότε και μέχρι σήμερα, η Ελλάδα μείωσε το έλλειμμα, από το ποσοστό ρεκόρ 15.4% το 2009, σε 9.6% πέρσι.
Η κυβέρνηση ήδη πήρε αρκετά μέτρα αναμόρφωσης του ασφαλιστικού της συστήματος, απελευθέρωσε την αγορά εργασίας, και αναδόμησε πολλές δημόσια ελεγχόμενες επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με τους όρους της διάσωσης, η Ελλάδα θα πρέπει να εισάγει νομοθεσία ανοίγματος των κλειστών επαγγελμάτων μέχρι το τέλος του Φεβρουαρίου, και αυτός θα είναι ένας κρίσιμος παράγοντας όταν η ΕΕ και το ΔΝΤ κληθούν να αποφασίσουν για την επόμενη δόση του δανείου. Όλα όμως αυτά τα μέτρα απειλούν πολλές μέχρι σήμερα «ιερές αγελάδες» και προκαλούν τις έντονες αντιδράσεις όλων όσων θίγονται.
Για παράδειγμα, οι δικηγόροι και οι μηχανικοί ανησυχούν πως θα προκληθεί χάος στο επάγγελμά τους. Πολλοί φοβούνται μήπως κυριαρχήσουν στο χώρο κάποιες μεγάλες εταιρίες, με αποτέλεσμα οι αμοιβές να εκτοξευτούν στα ύψη. Και οι δυο κλάδοι απειλούν με απεργιακές κινητοποιήσεις, κάτι που ήδη έχουν κάνει οι γιατροί και οι οδοντίατροι.
Μεγάλο πρόβλημα δημιούργησαν το τελευταίο διάστημα οι απεργίες των φαρμακοποιών, που έχουν να αντιμετωπίσουν σκούπα από μεταρρυθμιστικά μέτρα όσον αφορά στο επάγγελμά τους. Όπως λένε, η άποψη πως τα ωράρια των φαρμακείων θα πρέπει να απελευθερωθούν, αγνοεί την ελληνική πραγματικότητα που θέλει τα περισσότερα φαρμακεία να αποτελούν μικρές ατομικές επιχειρήσεις. Το να εργάζεται κάποιος έως και 70 ώρες την εβδομάδα, θεωρείται αδιανόητο. Η δε πρόσληψη προσωπικού θα τους γονατίσει οικονομικά, λένε.
Οι απεργιακές αυτές κινητοποιήσεις έρχονται σε μια φάση που η Ελλάδα είναι ήδη στην εντατική. Το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 4.6% στο τρίτο τρίμηνο σε σχέση με πριν ένα χρόνο, και οι ενδείξεις για βελτίωση είναι ελάχιστες. Η όποια ανάκαμψη δεν αναμένεται να συμβεί μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2011.
Ακόμη όμως και με όλη την αναταραχή που οι απεργίες θα προκαλέσουν, οι περισσότεροι Έλληνες στηρίζουν την αναμόρφωση. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της εφημερίδας ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ, το 63% των Ελλήνων εγκρίνουν το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων που επιχειρεί η κυβέρνηση.
Όπως λέει ο Γιάννης Στουρνάρας, επικεφαλής του Ιδρύματος Οικονομικής και Βιομηχανικής Έρευνας, «Η Ελλάδα αποτελεί τη τελευταία σοβιετικού τύπου οικονομία της Ευρώπης. Οι αλλαγές θα προκαλέσουν αντιδράσεις, αλλά αυτές δεν θα έχουν διάρκεια. Και όσο πιο πολλές λεπτομέρειες σχετικά με τα κλειστά επαγγέλματα έρχονται στο φως, τόσο η κοινή γνώμη θα στηρίζει περισσότερο τις αλλαγές».