Αφετηρία του η Ομόνοια και προορισμός ο Πειραιάς – ή και το αντίστροφο. Στόχος είναι η εκ νέου ανακάλυψη του επινείου της Αθήνας και της μακραίωνης προσφυγικής και μεταναστευτικής ιστορίας του, έμπρακτα και βιωματικά, μέσω ενός audio-walk φορτισμένου με ιστορικές μνήμες και πρωτόγνωρες εμπειρίες, μύθους και μυθοπλασίες.
Με την περιδιάβασή τους σε επτά διαδοχικά σημεία-τοπόσημα, εξοπλισμένοι με smartphones, ειδικά σχεδιασμένες εφαρμογές και χάρτες, οι θεατές γίνονται οι γεωγράφοι μιας νέας τοπογραφικής, ιστορικής, κοινωνικής, πολιτικής και πολιτιστικής χαρτογράφησης του Πειραιά.
Το εγχείρημα διέπεται από την επιθυμία επαναδιεκδίκησης του καθημερινού δημόσιου χώρου και του αστικού τοπίου ως ενός «άλλου» τόπου, άγνωστου όσο και οικείου, μυθικού όσο και πραγματικού, κρίσιμου και μεταιχμιακού, δηλαδή ως μιας ετεροτοπίας, έτσι όπως την περιγράφει ο Γάλλος φιλόσοφος Michel Foucault. Επτά ποιητές, πεζογράφοι και στοχαστές από αντίστοιχες χώρες όλου του κόσμου συμπράττουν στο πρότζεκτ, γράφοντας πρωτότυπα κείμενα για το ανθρωπογεωγραφικό παλίμψηστο του Πειραιά.
Το πρότζεκτ Heterotopia ξεκίνησε ως ένα radio-tour στις γειτονιές του Τόκυο, το 2013. Εξελίχθηκε σε μια ειδικά σχεδιασμένη εφαρμογή για smartphone, η οποία μέχρι τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2020 θα συμπεριλαμβάνει περίπου 100 διαφορετικά τοπόσημα. Σε διάφορες παραλλαγές, έχει ήδη παρουσιαστεί σε πολλές ασιατικές πόλεις, ακόμη και πάνω σε μοτοσικλέτες, ως θέαμα-επίσκεψη σε ένα από τα θέρετρα-τοπόσημα του αποικιοκρατικού παρελθόντος της Ιαπωνίας. Το Piraeus/Heterotopia είναι η πρώτη ευρωπαϊκή εκδοχή του πρότζεκτ και προέκυψε ύστερα από ανάθεση της Στέγης.
ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΔΡΑΣΗ
Τρίτη 2 Μαΐου | 19:00 | Janeiro Café (Σταδίου & Πλατεία Ομονοίας, εντός της στοάς)
Συζήτηση και παρουσίαση των πρότζεκτ Piraeus/Heterotopia και Piraeus/Heterochronia
Συμμετέχουν:
Κάτια Αρφαρά, Δρ Ιστορίας της Τέχνης – θεατρολόγος, Σύλληψη & Καλλιτεχνική Διεύθυνση Φεστιβάλ
Akira Takayama, Σκηνοθέτης, εικαστικός και ιδρυτής της θεατρικής κολεκτίβας Port B
Hikaru Fujii, Εικαστικός και κινηματογραφιστής
Παυσανίας Καραθανάσης, Δρ. Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Ελένη Κυραμαργιού, Ιστορικός, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών – Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Αθηνά Σταματοπούλου, Υπ. Διδάκτορας, Αρχιτέκτων Μηχανικός, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Σταύρος Σταυρίδης, Αρχιτέκτονας Αναπληρωτής Καθηγητής, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Συντελεστές
Σύλληψη & Σκηνοθεσία: Akira Takayama
Επιμέλεια Πρότζεκτ: Κάτια Αρφαρά
Συμμετέχοντες συγγραφείς: Kyoo Lee, Rabih Mroué, Θοδωρής Ρακόπουλος, Keijiro Suga, George Szirtes, Deniz Utlu, Chen Yu-Chin
Εποπτεία Κειμένων: Keijiro Suga
Κείμενα εντύπου οδηγιών: Tatsuki Hayashi
Έρευνα: Παυσανίας Καραθανάσης, Αθηνά Σταματοπούλου
Σύμβουλος Έρευνας: Ελένη Κυραμαργιού
Υπεύθυνη παραγωγής: Δήμητρα Δερνίκου
Συντονισμός πρότζεκτ: Fumiko Toda
Σχεδιασμός Εφαρμογής: Μαρίνος Κουτσομιχάλης
Γραφικά Eφαρμογής & Σχεδιασμός εντύπου οδηγιών: bend
Σκηνοθετική επιμέλεια ηχογραφημένων κειμένων: Δημήτρης Καραντζάς, Δημήτρης Ξανθόπουλος
Ανάθεση & Παραγωγή: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση / Fast Forward Festival
Ευχαριστίες: Παναγιώτης Τουρνικιώτης, Γιάννης Γιαννιτσιώτης, Γιώτα Πασσιά, Παναγιώτης Ρούπας, Φάνης Καφαντάρης, Σταύρος Κυραμαργιός, Βαγγέλης Τσιτούρας
Ευχαριστούμε ακόμα τους κατοίκους της Δραπετσώνας, τους πρόσφυγες από τη Συρία και τους εθελοντές – αλληλέγγυους στον καταυλισμό του λιμανιού του Πειραιά.
Θερμές ευχαριστίες προς το Δήμο Πειραιά και το Δήμο Δραπετσώνας-Κερατσινίου, προς τον Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς, προς την Αρχαιολογική Υπηρεσία Πειραιά και προς το πλωτό μουσείο “Hellas Liberty”.
Διαβάστε περισσότερα
[…] Το πλοίο αποτελεί για τον πολιτισμό μας, ήδη από το 16ο αιώνα μέχρι και σήμερα, όχι μόνο το σπουδαιότερο μέσο οικονομικής ανάπτυξης (δεν είναι άλλωστε αυτό το θέμα που με απασχολεί εδώ), αλλά και τη σημαντικότερη πηγή φαντασίας. Το πλοίο είναι η κατεξοχήν ετεροτοπία. Στους πολιτισμούς που δεν υπάρχουν πλοία, τα όνειρα στερεύουν, η κατασκοπεία αντικαθιστά την περιπέτεια και η αστυνομία τους πειρατές.
Μισέλ Φουκώ, Ετεροτοπίες (1967)
O Ακίρα Τακαγιάμα
Ο Ακίρα Τακαγιάμα (γενν. 1969), με σπουδές θεατρολογίας και γλωσσολογίας στη Γερμανία, το 2002 ίδρυσε τη θεατρική κολεκτίβα Port B στο Τόκυο. H σύνθεση της Port B ποικίλλει και καθορίζεται από τη φύση των εκάστοτε πρότζεκτ, τα οποία μπορεί να είναι εγκαταστάσεις σε δημόσιους χώρους, περιπατητικές παραστάσεις, θεατρικές ξεναγήσεις, κοινωνικά πειράματα και lecture-performances. Είναι συνήθης η χρήση MP3 players, κινητών τηλεφώνων και ειδικά σχεδιασμένων εφαρμογών χαρτογράφησης στα πρότζεκτ του Τακαγιάμα. Η αφετηρία του είναι κάθε φορά η ίδια, το ερώτημα «τι είναι θέατρο;», έχοντας πάντα κατά νου την εύρεση νέων τρόπων εμπλοκής του με την κοινωνία.
Ο Τακαγιάμα δημιουργεί έργα που μεταφέρουν το θέατρο έξω από τα σταθερά πλαίσιά του και το συνδέουν με άλλα μέσα. Εργάζεται για να ανανεώσει την «αρχιτεκτονική του θεάτρου», διευρύνοντας τις συμβάσεις του θεάτρου και του κοινού μέσα στην κοινωνία και τον αστικό χώρο. Η δουλειά του, που φέρνει το κοινό στο επίκεντρο, είναι μια προσπάθεια δημιουργίας ενός θεάτρου πέρα από το θεατρικό χώρο, ως νέα κοινωνική πλατφόρμα και λειτουργία. Τα τελευταία χρόνια αλληλεπιδρά με ένα ευρύ φάσμα πεδίων, όπως τουρισμό, πολεοδομική έρευνα, εικαστικά και αρχιτεκτονική, χρησιμοποιώντας θεατρικές ιδέες για να καλλιεργήσει νέες δυνατότητες σε ποικίλα μέσα και είδη. Στην Ευρώπη, μια από τις τελευταίες του δουλειές είναι το Evacuation, σε σύμπραξη με το πολιτιστικό κέντρο Künstlerhouse Mousonturm της Φρανκφούρτης.
Το έργο του Τακαγιάμα στην Ελλάδα
Ο Τακαγιάμα παρουσίασε για πρώτη φορά στην Ελλάδα δείγμα της δουλειάς του ως ένας από τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες στο πρότζεκτ X Apartments – Athens. Στη δική του πρόταση, έφερε τους θεατές σε επαφή με τρεις άστεγους, από την Αθήνα και την Ιαπωνία, μέσω μιας περιπατητικής παράστασης, στο πλαίσιο του Fast Forward Festival της Στέγης, το 2014. Όπως επισήμανε η Καλλιτεχνική Διευθύντρια Θεάτρου και Χορού της Στέγης, Κάτια Αρφαρά, «στόχος του πρότζεκτ αυτού είναι να αρθρώσει έναν κριτικό συλλογισμό γύρω από τα ετερογενή μοντέλα κατοικίας στο αθηναϊκό κέντρο, που έχουν μεταλλάξει τα καθιερωμένα χαρακτηριστικά του ιδιωτικού χώρου και την παραδοσιακή χρήση του. Μας προτείνει να συναντήσουμε τους κατοίκους της Αθήνας αποφεύγοντας χωρικές εξιδανικεύσεις αλλά και επικίνδυνους διαχωρισμούς ανάμεσα σε “ντόπιους” και “ξένους”, “νεοφερμένους” και “παλιούς”.»
Η ονομασία «Πειραιεύς» προέρχεται από τη λέξη «πέραν», με την έννοια της μακρινής ή αντικρινής στεριάς. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι προέρχεται από το «διά περάν» ή «πέραν ρέω» και το ρήμα «περαιώ», «διαπεραιώνω», δηλαδή «μεταφέρω ανθρώπους από μια ξηρά σε άλλη», καθώς η περιοχή χωριζόταν από τα παράλια της Αττικής με μια ελώδη περιοχή, το Αλιπέδιο, στην περιοχή ακριβώς που βρίσκεται σήμερα το Φάληρο. Περισσότερα για τον Πειραιά στο http://www.destinationpiraeus.com/gr.
Οδηγίες για την παράσταση:
– Προϋποθέτει μετακινήσεις και περπάτημα του κοινού σε εξωτερικό χώρο. Προτείνουμε τη χρήση άνετων ρούχων, καπέλου και υποδημάτων καθώς ο περίπατος του κοινού διαρκεί περίπου 3 ώρες.
– Για τη χρήση της εφαρμογής απαιτείται smart phone, σύνδεση σε 3G ή 4G και ακουστικά τηλεφώνου. Θα υπάρχει περιορισμένος αριθμός συσκευών στo σημείo εκκίνησης της – Πλατείας Ομονοίας για όσους δεν διαθέτουν.
– Δεν είναι κατάλληλη για άτομα με κινητικές δυσκολίες.
Στα σημεία εκκίνησης μπορείτε να κατεβάσετε την εφαρμογή και να πάρετε τον χάρτη της διαδρομής. Επίσης θα προβάλλεται το έργο βίντεο Piraeus / Heterochronia.
Φωτογραφία θέματος: BAEDEKER, Karl. Greece, Handbook for Travellers, Leipzig, Baedeker, 1894 © Συλλογή Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη