γράφει ο καθηγητής φυσικής αγωγής Σταύρος Λιλόγλου*

Ο Αριστοτέλης, δίνει μεγάλη σημασία στην απόκτηση της γνώσης, αλλά κυρίως στην εφαρμογή της προς συμφέρον της οικουμένης. Με τις συνθήκες εξαθλίωσης που επιβάλλει η σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη εξουσία στην πραγματικότητα επιδιώκει να τελματώσει τη σκέψη μας και να πάψουμε πλέον να σκεφτόμαστε ελληνικά. Να σταματήσουμε να έχουμε διάθεση να αναλύουμε, να συνθέτουμε τα γεγονότα και να εξάγουμε από αυτά συμπεράσματα (βασικό τρίπτυχο αρχαιοελληνικής μαθηματικής σκέψης: ανάλυση – σύνθεση – απόδειξη). Αυτή την ακολουθία σκέψης την εφάρμοσε με επιτυχία ο Αριστοτέλης και άφησε πίσω του ένα σπανιότατο επιστημονικό έργο.

Είναι περισσότερο από εμφανές, ότι αυτή η απλή συλλογιστική έχει εκλείψει από το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας (όχι ότι οι ευρωπαίοι και οι αμερικάνοι πολίτες την κατέχουν) και έτσι ακούμε συνεχώς τόσο από τον Έλληνα της καθημερινότητας όσο και από τον Έλληνα πολιτικό ξύλινο λόγο που προσβάλλει ακόμη και τον ίδιο του τον εαυτό. Όταν δεν έχουμε την ικανότητα να αναλύσουμε γεγονότα και να συνθέσουμε άποψη δεν πρόκειται ποτέ να την τεκμηριώσουμε και τελικά, θα μας χαρακτηρίσουν ρηχούς και φαντασιόπληκτους καθώς το μόνο που θα "καταφέρουμε" είναι να μπερδέψουμε την αλήθεια με το ψέμα και να προκαλέσουμε σύγχυση.

Ο Σωκράτης δέχτηκε να πιεί το κώνειο, ακόμα και όταν γνώριζε ότι αδικείται. Ο συλλογισμός του, ότι δηλαδή η πολιτεία των Αθηνών του έδωσε όλα τα εχέγγυα ώστε να φτάσει σε αυτό το υψηλό επίπεδο πνευματικής και φιλοσοφικής λογικής ήταν ικανός για να ισορροπήσει μέσα του το αίσθημα αδικίας που προφανώς ένιωθε και να δεχτεί με χαρά να εφαρμόσει την καταδικαστική για αυτόν απόφαση. Ο Σωκράτης στον έργο «Κρίτων» του Πλάτωνα θεωρεί, ότι επειδή οι νόμοι μιας πολιτείας βοηθούν στη ηθική διαπαιδαγώγηση των πολιτών τότε εκείνοι είναι υποχρεωμένοι ή καλύτερα δεσμευμένοι ηθικά για την τήρηση τους.

Η σημερινή οδυνηρή κατάσταση κάνει να φαίνεται η πράξη θυσίας του Σωκράτη ηλίθια και ανούσια. Αυτό το συμπέρασμα εξάγεται από την μη τήρηση των νόμων, αλλά πολύ περισσότερο την ύπαρξη νόμων που στοχεύουν στον αφανισμό τόσο της φυσικής ύπαρξης του ανθρώπου (φτώχεια, εξαθλίωση) όσο και στην πνευματική του υποδούλωση-υποβάθμιση (φυσικό επακόλουθο της φτώχειας). Συνεπώς, θα αναρωτηθεί κάποιος, ποιος ο λόγος να μιμηθούμε στις μέρες μας τον Σωκράτη, όταν πραγματικά δεν υπήρξε ποτέ πατρίδα που μας βοήθησε να αποκτήσουμε ηθικές αξίες και ιδανικά;

Στην ουσία, ο Σωκράτης ήταν πεπεισμένος ότι η ζωή που διήγε πάνω στη γη δεν ήταν η πραγματική που θα έπρεπε να βιώνει. Πίστευε πως κάτι ανώτερο υπάρχει έξω και μέσα στο ανθρώπινο σώμα, εντελώς διαφορετικό από αυτό. Δεν έχει σάρκα και οστά, αλλά μια υψηλότερης φύσης ουσία που κατευθύνει το σύμπαν. Αυτός ήταν ο λόγος, σύμφωνα με τον Πλάτωνα που δεν αποδέχτηκε την πρόταση του μαθητή του Κρίτωνα να δραπετεύσει και τελικά έλαβε το κώνειο για να δώσει τέρμα στη ζωή του.

Οι εποχές λοιπόν, άλλαξαν και μαζί με αυτές άλλαξαν και οι εσωτερικές αναζητήσεις των ανθρώπων. Η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών της Ελλάδος αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, δεν πιστεύουν πως το πνεύμα μπορεί να επιβληθεί στην ύλη και γι’ αυτό η πολιτισμική προσφορά στην ανθρωπότητα έχει συνεχώς καθοδική πορεία. Η παγκόσμια κρίση που βιώνουμε στις μέρες μας είναι αποτέλεσμα της επιφανειακής σκέψης μας. Δεχόμαστε ως δεδομένη για παράδειγμα, μια ιατρική έρευνα που μας απαγορεύει μια συγκεκριμένη τροφή και δεν έχουμε όχι μόνο την διάθεση αλλά ούτε και την ικανότητα πλέον να αναλύσουμε, να συνθέσουμε και να εξάγουμε συμπεράσματα από αυτήν και την ακολουθούμε πιστά. Μετά από μερικά χρόνια εμφανίζεται μια άλλη έρευνα η οποία ακυρώνει την προηγούμενη και ούτω κάθε εξής αποδεικνύοντάς μας ότι δεν είμαστε άξιοι απόγονοι των σοφών προγόνων μας. Τελικά, μόνο η αλλαγή του τρόπου σκέψης θα οδηγήσει σε εσωτερική αλλαγή και ίσως έτσι βρεθεί κάποιος άξιος άνθρωπος να αναλάβει τις τύχες αυτής της υπό διάλυση χώρας.
*Ο Σταύρος Λιλόγλου έχει διατελέσει Άμισθος Επιστημονικός Συνεργάτης του Παν/μιου Αθηνών
και προπονητής καλαθοσφαιρίσης των τμημάτων υποδομής του Ολυμπιακού Πειραιά.
 
Top