(γράφει η δημοσιογράφος Μαργαρίτα Ικαρίου)
Η παραδοσιακή κουζίνα των νησιών του Αιγαίου δεν είναι κάτι απλό. Υλικά που συντίθενται σε γεύσεις, αρώματα γης και μικρές πινελιές τοπικού χρώματος. Είναι μια ολόκληρη φιλοσοφία μα και η σοφία γενεών και γενεών. Η ιστορία και η έκφραση ενός τόπου, η κοινωνικοποίηση και το γλέντι που ξεκινά έτσι, στο λεπτό: Με ένα φτωχικό φαγητό που μυρίζει θεσπέσια, με τη γεύση της θαλασσινής αλμύρας στα χείλη, το άκουσμα του βιολιού και της λύρας, τα χορευτικά βήματα στα πατήματα της παράδοσης, τα χαμογελαστά πρόσωπα, τους τραγουδιστάδες των κυμάτων.
Το «καπνισμένο τσουκάλι» πάνω από τη φωτιά των μαύρων ματιών του Αιγαίου, κρύβει μέσα του μύρια όσα μυστικά. Τις γευστικές συνήθειες των νησιωτών, την ντόπια αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή, τα μικροέργα παραδοσιακής τέχνης (χάλκινα και πήλινα σκεύη) ως εργαλεία κουζίνας, τις επιρροές από τα Μικρασιατικά παράλια και τους λαούς που έρχονταν σε επαφή με την τοπική κουλτούρα, τις κοινωνικές δραστηριότητες και τα εδέσματα που συνόδευαν τις χαρές μα και τις λύπες. Η κουζίνα των νησιών μας είναι από μόνη της μια ιστορία έθνους, μια ιστορία καθημερινού αγώνα για επιβίωση μα και ένα ισχυρό μάθημα αξιοποίησης των φυσικών πόρων στο έπακρο. Καταγράφει τις αγωνίες μα και τις ελπίδες των μικροκοινωνιών, τις αλλαγές που συντελέστηκαν με τα χρόνια, την ένδεια και την αυτάρκεια, τον πλούτο μιας πολιτιστικής κληρονομιάς που περνά στόμα με στόμα, κουταλιά με κουταλιά, από γενιά σε γενιά. Που εμπλουτίζεται, είναι διαρκώς εξελισσόμενη, παραλλάσσει αλλά και μένει πάντα ίδια και ιδανική-για τη ζωή και τη διατήρηση της καλής υγείας.
Από κομμάτια συνταγών που φυλάχτηκαν σε σεντούκια κι από παλιά τετράδια, από της γιαγιάς τα μυστικά στην κουζίνα, από της μαμάς τις παραλλαγές και των παιδικών χρόνων τις μνήμες, οκτώ χρόνια τώρα το «Φεστιβάλ Γεύσης και Παράδοσης» που διοργανώνεται στην Πάτμο, καταγράφει τη γαστρονομική κουλτούρα του Αιγαίου μέσα από τις καλονοικοκυρές και τα μαγειρέματά τους. Μια πρέζα αλάτι εδώ και λίγος δυόσμο πιο κει, το άρωμα του νησιώτικου λαδιού που με κόπο συλλέγεται από ξερικές πεζούλες, το γλυκόπιοτο κρασί που συνοδεύει μοναδικά κάθε μπουκίτσα, το μυρωδάτο μέλι και τα προσεκτικά συλλεγμένα αρωματικά φυτά και βοτάνια, οι τοπικές ποικιλίες από αγροτικά προϊόντα, τα μοναδικά σε γεύση τυριά, το πεντανόστιμο κρέας από κατσικάκια που μεγαλώνουν με την αλμύρα της θάλασσας, τα ολόφρεσκα αυγά από κοτούλες της αυλής. Μικρά πράγματα μεγάλης αξίας και σημασίας για τη ζωή του Έλληνα, για τη διαβίωση του νησιώτη…
Μια πρέζα γνώσης εδώ, λίγο μεράκι να αναδείξουμε τον τόπο μας πιο εκεί, λίγοι άνθρωποι μα εξαιρετικά οτρηροί, οι τοπικές κοινωνίες με την υποστήριξή τους, μια δυναμική Πατμία δημοσιογράφος-η Σμαράγδα Μουλιάτη και το 8ο Φεστιβάλ Γεύσης και Παράδοσης Αιγαίου, είναι γεγονός. Θα λάβει χώρα στην Πάτμο, το Σάββατο 20 και την Κυριακή 21 Ιουνίου 2015 και τελεί υπό την αιγίδα της Ιεράς Μονής Πάτμου. Κύριος οργανωτής η εφημερίδα ΠΑΤΜΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ και η Μ.Κ.Ε. Αποκάλυψη. Συνδιοργανώνεται από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και το Δήμο Πάτμου. Είναι αφιερωμένο στους νησιώτες αγροτοπαραγωγούς και τη φτωχική νησιώτικη μάνα-γη, με μια έκθεση φωτογραφίας που έχει θέμα «Η ζωή στην ύπαιθρο».
Εννέα νησιά με τις αποστολές τους, Τήνος – Φολέγανδρος – Σάμος – Φούρνοι, Πάτμος – Λέρος – Κάλυμνος – Λειψοί- Αγαθονήσι, θα «καπνίσουν» το τσουκάλι και θα δώσουν την ευκαιρία σε όλους, να γευτούν παραδοσιακή κουζίνα, να δοκιμάσουν αυθεντικά προϊόντα και να δουν τα χορευτικά δρώμενα κάθε τόπου. Στο υπέροχο αυτό ταξίδεμα στις μαγειρικές του Αιγαίου, συμμετέχουν ως δοκιμαστές διακεκριμένοι γευσιγνώστες, όπως ο Νίκος Χριστοφόρου πρόεδρος της Λέσχης Αρχιμαγείρων Δωδεκανήσου και Κυκλάδων, ο Δημήτρης Παμπόρης και ο Γεώργιος Γρύλλης τιμημένοι με χρυσό σκούφο, η chef με τεράστια εμπειρία στη μεσογειακή κουζίνα Γεωργία Κοφινά και η Νικολέτα Φωσκόλου συγγραφείς γαστρονομικών βιβλίων καθώς και ο σεφ Μπενέτος Ματθαίου. Θα συμμετέχουν ακόμη, η Ντίνα Νικολάου παρουσιάστρια της εκπομπής του ΣΚΑΪ «Ένα τραπέζι η Ελλάδα» και η Βίκυ Χαντζή, υπεύθυνη κοινωνικού, πολιτιστικού & τουριστικού ρεπορτάζ στο δελτίο ειδήσεων του ΑLPHA. Παρουσιαστές του φεστιβάλ θα είναι ο Γιώργος Αμυράς και ο Αριστείδης Μιαούλης, ενώ στις παράλληλες δραστηριότητες περιλαμβάνεται ΠΟΔΗΛΑΤΟΔΡΟΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ που ενώνει συμβολικά, τα μνημεία και τα πολιτιστικά σημεία του νησιού της Πάτμου.
Γιατί... είναι πολιτισμός να γεύεται κανείς το «καπνισμένο τσουκάλι» του Αιγαίου!